Terazi Kalibrasyonlarında minimum değer

Tartı aletlerinde, OIML R-76 veya EN 45501 standartlarına göre minimum değerin belirlenmesi için kullanılan metot, günümüzde yaygın kullanılan mikro ve ultra teraziler için geçerliliğini koruyamıyor.

Örneğin ilgili standartlara göre 0,1 mg okunabilirliğe sahip bir terazi için minimum tartım değeri 100e = 100 mg (e=1 mg' dan az olamaz kuralı var). Bununla birlikte EN 45501 de örneğimizdeki gibi d= 0,1 mg olan bir tartı aleti için "e" yerine "d" değerinin kullanılabileceği belirtildiğinden minimum tartım değeri 100d = 100 x 0,1 mg= 10 mg elde edilir.

İlaç sektöründe olduğu gibi çok hassas ölçümler için kullanılan teraziler için 10 mg 'dan çok daha düşük değerlerde tartım yapmak gerekebiliyor. Euramet cg-18 in son versiyonunda (v-04) minimum değer ile ilgili bazı açıklamalar ilave edilmiştir. Bu konunun kullanıcı açısından değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmakla beraber, minimum değerin belirlenmesine yönelik bir formülasyondan da bahsediliyor. Global belirsizliğin ön plana çıktığı ve kullanıcı şartlarına göre belirlenecek bir emniyet faktörü kullanarak oluşturulan formül ile minimum tartım değeri belirlenebiliyor.

Metrolojik olarak bir başka minimum değer belirleme metodu ise USP (United States Pharmacopeial Convention) tarafından kullanılan Bağıl ölçüm belirsizliği tekniğidir. Burada kullanılan tekniğe göre, terazinin minimum ölçme noktasını belirlemek için bir test kütlesi ile 10 kez tekrarlama ölçümü yapılır. Ölçümlerin standart sapması hesaplanır. Hesaplanan değer "k" faktörü ile çarpılıp nominal değere bölünür. Elde edil

en değer 0,1 % doğruluk değerini, yani 0,001 değerini geçmemelidir.

"k" faktörü USP nin daha önceki yayınlarında "3" olarak belirlenmiş olmasına karşın son güncel yayınlarında "2" olarak değiştirilmiştir.

Wmin= s k / N

Örneğin, kalibrasyona 1 mg ile başlanmak isteniyor Ancak terazinin bu değeri yeterli bir hassasiyette tartıp tartamayacağını tespit edebilmek için "Bağıl ölçüm belirsizliği" tekniğini kullanarak, 1 mg ile 10 adet tekrarlama ölçümü yapıyoruz. 0,01 mg lık çözünürlüğe sahip bir terazi için bu testi yaptığımızı düşünelim. Elde edilen standart sapma değeri gram cinsinden; 0,000015 g olsun, formülde kullanılan tüm değerleri gram olarak aldığımızda;

k= 2, standart sapma = 0,000015g, Nominal test değeri = 1 mg = 0,001 g

Wmin= 2 x 0,000015 / 0,001 = 0,03 bulunur. 0,03 değeri, 0,001 değerin

den büyüktür. Demek oluyor ki bu terazi 1 mg lık bir ağırlığı gerekli hassasiyette tartabilecek bir terazi değildir. Aynı işlem daha büyük kütleler ile test edilmeye devam edilir. Hangi kütle değerinde elde edilen performans kuralı sağlıyorsa, o değer terazinin minimum sınırıdır. Örnekte verilen standart sapma değeri ile anc

ak 0,05 g için bu başarının yakalanabildiği görülmektedir.

USP'ye göre minimum weight (en küçük tartım) değeri testinde elde edilen standart sapma 0,41d'den k

üçük ise formüldeki standart sapma yerine 0,41d alınır (burada "d= çözünürlük"). (When the S.D. obtained is smaller than 0.41d (d = scale interval), that S.D. is replaced with 0.41d) (En küçük tartım değeri, kullanıcı için söz konusu tartı aleti ile güvenli bir şekilde tartım yapabileceği en küçük değeri bilmek anlamında önemlidir. )